İslâmî Kıssalar

Müslüman kardeşim! İbret dolu kıssaların dinleyenin gönlünde çok etkili bir tesiri vardır. Eğer öyle olmasaydı, Allah bizlere geçmiş ümmetlerin kıssalarını anlatamazdı. Çünkü Allah onların durumunu ve akıbetlerini bizlere çok yerde ve geniş biçimde anlatmıştır. Böylelikle Allah, kıssaların ve tarihi bilgilerin insan için bir ibret ve öğüt niteliğinde olduğunu, kavrayabilen zihinler ve basiret sahipleri için yol gösterici olduğunu beyan etmiştir.

“Andolsun ki, onların kıssalarında akıl sahipleri için ibret vardır. Kur’an uydurulabilecek bir söz değildir. Fakat kendinden öncekileri tasdik eden, her şeyi ayrı ayrı açıklayan ve inanan bir toplum için de bir yol gösterici ve bir rahmettir.” (Yusuf, 111)

Aynı zamanda bu kıssaların, iman üzere sabit kalabilmemizin sebeplerinden biri olduğunu da bizlere, “Ey Muhammed! Peygamberlerin haberlerinden, kendileriyle senin kalbini pekiştirdiğimiz her bir haberi sana aktarıyoruz. Bunlarda, sana hak, müminlere de bir öğüt ve hatırlatma gelmiştir.” (Hûd, 120) âyetiyle beyan etmiştir.

Kıssalar insanları teşvik etmek ve onlarda iz bırakmak için anlatılır. Dolayısıyla okuyanın çok özenli, dinleyenin de dikkatli olmasını gerektirir. Kıssalar soyut olgu ve olayların gerçek dünyada nasıl hayat bulabileceğini de çok güzel bir şekilde bizlere gösterirler. Bununla beraber mükemmel bir örnek ve insanı doğruya sevk eden birer hidayet rehberi gibidirler. İnsanın Allah’ın kudreti konusundaki imanını ve diğer tüm sıfatları hakkındaki bilincini taze tutar. Özellikle de kıssaların yeni yetişmekte olan nesiller ve onlara vereceği mesajın önemi tartışmasızdır. Çünkü günümüzde müslüman gençler kendilerine doğru örnek olabilecek kimselerin azlığından ve kötü örneklerin ve önderlerin gündem yapılıp insanlar nezdinde daha ön plana çıkarılmasından şikâyetçiler.

Kıssaların eğitimdeki yeri ve önemi de tartışmasızdır. Başarılı bir eğitimci, Kur’an kıssalarını ya da Peygamberlerin ve tarihi şahsiyetlerin kıssalarını, evlatlarının ve öğrencilerinin kalbine giden yolda ne kadar etkili bir unsur olduğunun farkına varmalı ve onların bu kıssalardan gereken dersi ve ibreti çıkarmalarına yardımcı olmalıdır.

Kıssalar, insanların zihinlerindeki soyut olguları somut hale getirmenin yanında, Allah’ın insanlara emretmiş olduğu inanç ve amel boyutlarını daha iyi anlamamıza da vesile olur. Bu nedenle de insanlar kıssalardan, normal konuşmalardan daha fazla etkilenirler. Bir hatip bir konuşma yaptığında ya da konferans verdiğinde yahut bir imam hutbe okuduğunda dinleyenlerin zihinlerini kendisine çekecek bir takım unsurlara, insanların dikkatini dağıtmayacak hikâyelere, konuştuğu konuyu daha somut hale getirmek için bir takım kıssalara ihtiyaç duyarlar. Bu nedenle de dinleyenler, hatibin söylediklerini çoğu kez unuturken, anlattığı kıssaları unutmazlar. Çünkü davranışları tasvir eden ve somut hale getiren bu kıssalardır.

Ben, tüm bu gerekçeleri temel alarak, tüm hatipler, İslam davetçileri ve müslümanların zihinlerini canlı tutacak konuşmalar ve sohbetler yapan kimseler için “Tuhfetu’l-Vâiz li’l-Hutab ve’l-Mevâiz” diye adlandırdığım ve bine yakın kıssadan oluşan bu kitabı oluşturma niyetine ulaştım.

Bu kitabın öncelikle yazılma amacı, davetçilerin, hacmi çok büyük kitaplar içinden kendi konusuna uygun kıssaları seçmek için zaman kaybetmelerinin önüne geçmektir. Aynı zamanda öğretmenlerin ve konferans vereceklerin konuşma metnini daha da güzel hale getirmelerini ve anlattıklarının daha kalıcı olmasını sağlamalarına yardımcı olmak, sadece dinleyici konumunda olan okuyucuların da zevkle istifade edebilecekleri bir kaynak ortaya çıkarmaktır.

Kitabı 44 ana bölümden oluşturdum. Bu bölümler, inanç, ibadet, ahlak ve insanlar arası ilişkilerle alakalı kıssaları içermektedir. Böyle yapmamın sebebi, adeta engin denizler içinde okuyucunun aradığını rahatlıkla bulmasını sağlamaktır.

Kıssaların seçiminde özellikle sahih olanları ve insanları hayra teşvik edebilecek kıssaları seçmeye, sahih olmayanları terk etmeye gayret ettim. Bu nedenle tüm kıssalarda kaynak gösterimine büyük bir özen gösterdim. Böylece okuyucu gönlünü rahatlatacak, sıkıntılarını giderecek ve hedeflerini gerçekleştirmeye tam olarak yardım edebilecek nasihatleri ve öğütleri sahih bir biçimde bu kitapta bulabilecektir.

Rabbimizden bu kitapla İslam ümmetini faydalandırmasını, insanı yoldan çıkaran nice kötülüklerin olduğu bu ortamda insanların yolunu aydınlatan bir kandil gibi olmasını, mal ve oğulların fayda sağlamadığı, ancak Allah’a sağlam bir kalple gelenlerin fayda görebileceği günde iyilik mizanımıza konmasını diliyorum.