Nefis Adabı, Adabun Nufus

İmam Şâfiî’nin öğrencilerinden biri olan Haris el-Muhasibi ilk sûfîlerden, hadis, kelâm ve tefsir âlimidir. Muhâsibî ibadete düşkün bir âbid, zahid bir sufi, gözü yaşlı bir nasih, saduk bir insan olarak rivayette bulunan bir muhaddis, fakih ve mütekellim bir âlimdir. Açık kalplilikle hakkı ilan etme, ifadedeki i’cazı yönüyle beyan gücüne mazhar bir insandı. Resûlullah’ın (s.a.v) sözleri hususunda son derece titiz davranıp hakkı cesurca haykıran ender alimlerden biridir. Haris el-Muhâsibî’nin, muasırı bazı âlimler sultanların kapılarını tutmuş, onların hüsn-ü teveccühlerini kazanmaya çalışmışlardır. Bir kısmı da vardır ki ilmin izzetini korumuş, onurlu ve şahsiyetli yaşamışlardır.